Чачот Ян

Ян Чачот нарадзіўся 24 чэрвеня (7 ліпеня) 1796, Малюшыцы Навагрудскага павета Слонімскай губерніі, Расійскай імперыі, цяпер вёска. Малюшычы Карэліцкага раёна.У 1809-1815 гадах вучыўся ў Наваградку ў Дамініканскай школе адначасова з Адамам Міцкевічам. У 1815 годзе выехаў вучыцца ў Віленскім універсітэце, куды паступіў у 1816 годзе і з-за фінансавых цяжкасцяў правучыўся толькі адзін год. Служыў у Радзівілаўскай камісіі, створанай па ўказу імператара Аляксандра I.

У чэрвені 1818 года быў прыняты ў тайнае таварыства філаматаў. У 1823 годзе арганізаваў паэтычны клуб “Касталія”. Быў арыштаваны па справе філаматаў 10 (22) кастрычніка 1823 года. Утрымліваўся ў былым касцёле місіянераў, затым быў пераведзены ў былы францысканскі манастыр.Паводле прысуду Ян Чачот, 10 (22) кастрычніка 1824 года былі адпраўленыя ў Арэнбург. У Кізільскай крэпасці Чачот адбыў шасцімесячны тэрмін зняволення, які скончыўся ў траўні 1825 года. Жывучы ў спасылцы ў Кізіле, перакладаў Вашынгтона Ірвінга (пераклад выйшаў у Вільні, 1830), пісаў вершы.

У 1826-1830 гадах жыў ва Уфе. У траўні быў вызвалены ад паліцэйскага нагляду і атрымаў дазвол пасяліцца ў цэнтральных губернях Расіі. З 1831 года жыў у Цверы, дзе падчас эпідэміі халеры па загадзе губернатара К. Я. Тюфяева разам з іншымі ссыльного палякамі паўгода ўтрымліваўся пад арыштам. Пазней служыў сакратаром у інжынерным упраўленні на будаўніцтве Бярэзінскага канала ў Лепелі (1833-1841). У яго гонар названая вуліца ў Мінску (раён Брылевічы).

Дамогшыся пасады бібліятэкара ў бібліятэцы графа Адама Храптовіча ў Шчорсах, у 1841 годзе вярнуўся на радзіму. Да 1844 года жыў у Шчорсах, пазней падоўгу гасцяваў у сядзібах знаёмых у Навагрудскім павеце. У надзеі паправіць надламанае ў спасылцы здароўе вясной 1847 года з’ехаў у Друскенікі. Памёр 11 (23) жніўня 1847 года ў мястэчку Ротніца блізу Друскенік, дзе і быў пахаваны.

Фальклярыстычная і літаратурная дзейнасць

Жывучы ў Лепелі (Беларусь), падрыхтаваў да выдання зборнікі народных песень, якія выдаваліся ў Вільні вядомым кнігавыдаўцом і кнігагандляром Юзэфам Завадскім (1837, 1839, 1840). Пры садзейнічанні сяброў і знаёмых сабраў апублікаваў 957 песень. Тэксты выкарыстаў кампазітар Станіслаў Манюшка ў серыі зборнікаў песень “Хатні песеннік» (1843-1859).

За год да смерці Чачота быў выдадзены адзіны зборнік яго ўласных твораў “Песні селяніна”,без імя аўтара, з дамінуючымі патрыятычнымі матывамі. Засталася не выдадзенай пры жыцці рыфмаваная гісторыя Вялікага Княства Літоўскага “Песні пра старажытныя літвіны да 1434 года”.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *