Адам Міцкевіч-знакаміты польскі паэт, маштаб дзейнасці якога для роднай краіны супастаўны са значнасцю Аляксандра Пушкіна для рускай літаратуры. Спецыялісты называюць аўтара заснавальнікам польскага рамантызму. Ён стаяў на чале нацыянальна-вызвольнага руху ў Польшчы.
Адам Міцкевіч нарадзіўся 24 декабря 1798 года на хутары Заоссе, паблізу мястэчка Наваградак. Бацька хлопчыка, Мікалай, быў выхадцам з старадаўняга літоўскага роду. Калісьці ён належаў да шляхты, але сям’я збяднела і не мела станам. Міцкевіч-старэйшы вёў адвакацкую практыку, каб пракарміць сям’ю. У 1794 годзе мужчына падтрымаў паўстанне Тадэвуша Касцюшкі і ў сваіх сынах ён выхоўваў любоў да Радзімы і павагу да шляхціцаў. Маці Барбара, габрэйка па паходжанні, належала сям’і дробнага служачага.
12 лютага 1799 года хлопчыка хрысцілі ў Навагрудскім касцёле Праабражэння Гасподняга. З 1805 па 1815 гады ён вучыўся ў Дамініканскай школе, заснаванай пры храме Святога Архангела Міхаіла, і там захапіўся літаратурнай творчасцю. Першыя вершы Міцкевіч напісаў у падлеткавым узросце. Яму падабалася вучыцца.
Цяга да ведаў і стараннасць дапамаглі атрымаць казённую стыпендыю і адправіцца ў Віленскі ўніверсітэт, студэнтам якога ён стаў у 1815 годзе. Спачатку асноўным напрамкам Міцкевіча былі фізіка і матэматыка, але праз год малады чалавек перавёўся на гісторыка-філалагічны факультэт. Цікавасць да літаратуры і гісторыі апынуўся мацней.
З 1817 года Міцкевіч быў у шэрагах студэнтаў, якія ўдзельнічалі ў стварэнні патрыятычных універсітэцкіх аб’яднанняў: філаматаў і філарэтаў. Патрыёты роднай краіны, яны змагаліся за захаванне роднай мовы і нацыянальную годнасць, прапагандавалі дапамогу якія жывуць у нястачы. Пазней іх перакананні сфарміраваліся ў палітычную праграму. Атрымаўшы ў 1819 годзе дыплом аб заканчэнні ўніверсітэта, Міцкевіч здабыў магчымасць педагагічнай практыкі. Яго накіравалі ў горад Коўна, цяпер Каўнас. Звярнуўшыся да такога кроку, чыноўнікі, галоўныя ў Віленскім універсітэце, паспрабавалі абараніць паэта ад удзелу ў тайных арганізацыях. Своеасаблівая спасылка паклала пачатак стварэнню твораў у духу рамантызму. Міцкевіч пісаў балады і паэмы, якія апісваюць яго погляды і светапогляд.
Паэзія
У 1822 годзе на свет з’явілася дэбютная кніга вершаў Адама Міцкевіча.Першы том твораў аўтара атрымаў назву “Паэзія” і уключаў у сябе вядомы цыкл “балады і паэмы”. Праз год апублікавалі 2-й том выдання, які ўвабраў паэмы “Дзяды” і “Гражына”.
У 1823 годзе Міцкевіч быў арыштаваны па”справе філаматаў”.Ен апынуўся ў турме, алё дзякуючы сябрам у 1824г. быў выпушчаны на волю.Праз паўгода літаратара выселілі з горада. Ён быў вымушаны з’ехаць і распачаў падарожжа ў Санкт-Пецярбург. Затым пабываў у Адэсе, Крыме, Маскве і зноў вярнуўся ў паўночную сталіцу. Падарожжа заняло 5 гадоў і прынесла Міцкевічу знаёмства з творчай інтэлігенцыяй Расіі.У 1830 годзе ў Польшчы адбылося Лістападаўскае паўстанне, і Міцкевіч спрабаваў вярнуцца на радзіму, але не быў дапушчаны. Яму давялося пераехаць у Парыж і працягваць тулянні па Еўропе, якія прывялі аўтара ў Італію.Міцкевіч быў плённым літаратарам. Яго спадчына складаецца з масы твораў розных вершаваных формаў. Выпусціўшы 2 тамы зборніка твораў.
Самымі вядомымі творамі гэтага кірунку сталі “Парыс», «Рамантыка», «Свитезь»і “Свитезянка”.Пасля падарожжа па Расіі былі выпушчаныя “Крымскія санеты”.Іх галоўнай тэмай аказалася апісанне прыроды і яднання з ёй чалавечай істоты. У Еўропе Міцкевіч працаваў над працягам паэмы “Дзяды”. Некалькі эпізодаў твора, аб’яднаўшыся, ствараюць кампазіцыю, якая распавядае аб народных вераваннях і традыцыях, памкненні лірычнага героя. Галоўнае твор паэта «Пан Тадэвуш» створана ў 1834 годзе падчас пражывання ў Парыжы. У ім перапляліся некалькі жанравых ліній, дзякуючы чаму складанне стала нацыянальнай паэмай, аналагаў якой у польскай літаратуры няма. Аўтар апісаў польскае грамадства, якое рыхтуецца да прыходу войскаў Напалеона. Пазітыўны фінал творы не пацвердзіўся рэальнасцю насуперак здагадках Адама.
Творы Адама Міцкевіча аказалі вялікі ўплыў на польскую культуру. У літаратуры 19-20 стагоддзяў з’яўляюцца мноства цытат і адсылак да яго твораў. Сачыненні аўтара ляглі ў аснову класічнага рэпертуару польскага тэатра. Адным з галоўных помнікаў польскага кінамастацтва, створаных па літаратурнай аснове, стаў фільм Анджэя Вайды “Пан Тадэвуш”, зняты ў 2000 годзе.